VSH bijen in de praktijk: hoe wij selecteren op varroa-resistentie

Laat je Verleiden door de Smeuïge Smaak van Bananen-Honing Muffins

In Doetinchem, aan de rand van de Slangenburg, werd onlangs een bijzonder natuuronderzoek uitgevoerd. Bij het crematorium werd een nest van de Aziatische hoornaar (Vespa velutina) ontdekt. Deze uitheemse wespensoort is berucht om de schade die zij kan aanrichten aan de biodiversiteit, met name aan honingbijen en andere insecten.

Een Nieuwe Generatie Ontwaakt

Met trots en verwondering kijken we terug op de laatste ronde van kunstmatige inseminatie bij onze Buckfastbijen. Het is een moment waar maanden van voorbereiding, selectie en zorgvuldigheid samenkomen in iets dat zowel technisch als natuurlijk prachtig is: het waarborgen van de genetische kracht en vitaliteit van een bijenvolk.

Een Erfenis van Selectie en Zorg

De Buckfastbij, beroemd om haar zachtaardigheid, hoge honingopbrengst en resistentie tegen ziekten, is het resultaat van decennialange selectie. Deze laatste serie koninginnen is het levende bewijs van hoe wetenschap en passie samen kunnen bloeien. Door doelgerichte inseminatie kunnen we eigenschappen behouden en verbeteren die cruciaal zijn voor een toekomstbestendige bijenteelt.

Onze selectie voor deze serie richtte zich op:

• Zachtaardig gedrag: essentieel voor bijenhouders en buren.

• Zomersterkte: robuuste volken met goede broedontwikkeling.

• Hygiënisch gedrag: natuurlijke weerstand tegen varroamijten.

• Vroege voorjaarontwikkeling: sterke start van het seizoen.

Het Proces van Kunstmatige Inseminatie

In de afgelopen weken zijn tientallen jonge koninginnen zorgvuldig geïnsemineerd met sperma van geselecteerde darrenlijnen. Elke handeling, van het vangen van de darren tot het insemineren van de koninginnen, werd uitgevoerd met uiterste precisie en toewijding. Dit werk vraagt niet alleen vakkennis, maar ook respect voor de natuur en het dier.

Na de inseminatie zijn de koninginnen geplaatst in kleine opzetvolkjes waar zij rustig kunnen opstarten. Inmiddels zien we de eerste mooie, compacte broednesten verschijnen — een belofte van gezonde en productieve volken.

Let op: Wespenactiviteit Neemt Toe

We willen ook een waarschuwing meegeven aan imkers, vooral aan degenen met kleinere of nog op te bouwen volken: houd de wespen in de gaten! Hier merken we zelf een opvallende toename van wespennesten en -activiteit. Zwakke volken kunnen gemakkelijk ten prooi vallen aan aanvallen van wespen, die op zoek zijn naar eiwitten en suikers.
Een simpele versmalling van de vliegopening, of het plaatsen van een wespentrappetje, kan al een groot verschil maken in de verdediging van je volk.

Blijf alert, en schroom niet om gericht in te grijpen wanneer je merkt dat je bijen lastiggevallen worden. Een gezond volk kan zich meestal prima verdedigen, maar jonge of kleine volken hebben in deze periode jouw ondersteuning extra hard nodig.

Hoopvol Vooruitzicht

Met deze serie zetten we een stap vooruit in de zoektocht naar bijenvolken die zich goed aanpassen aan het veranderende klimaat en de uitdagingen van de moderne bijenteelt. Elke koningin vertegenwoordigt een kleine maar belangrijke bijdrage aan de toekomst van de Buckfastlijn in onze regio.

We zijn dankbaar voor iedereen die heeft meegeholpen bij dit proces — van mede-imkers tot de instellingen die deze vorm van bijenteelt ondersteunen. Het is een gezamenlijke inspanning die gedragen wordt door liefde voor de bij.

Tot Slot

Terwijl de jonge koninginnen hun volk aanvoeren, kijken wij met vertrouwen vooruit naar het volgende seizoen. Er is niets mooiers dan de cyclus van het bijenleven te volgen en te weten dat wij — met respect en zorg — mogen bijdragen aan het voortbestaan van deze bijzondere soort.

Nectarine-Honing Salade met een Twist

Ontdek de Smaak van Eenvoud: Heerlijke Honingkoekjes om Thuis te Bakken

Op weg naar sterkere bijenvolken: kunstmatige inseminatie 

Honing is een natuurproduct dat na verloop van tijd kan kristalliseren. Dit is een volkomen natuurlijk proces en betekent niet dat de honing bedorven is. Integendeel – kristallisatie is juist een teken van pure, onverhitte honing zonder toevoegingen.

Waarom kristalliseert honing?

Honing bestaat voornamelijk uit natuurlijke suikers, zoals glucose en fructose. Wanneer de verhouding van glucose hoger is dan die van fructose, zal de honing na verloop van tijd kristallen vormen. Dit gebeurt vooral bij koudere temperaturen.

Hoe maak je gekristalliseerde honing weer vloeibaar?

Wil je jouw honing weer vloeibaar maken? Volg dan deze eenvoudige stappen:

1. Plaats het potje honing (zonder deksel) in een pannetje met warm water.

2. Verwarm het water langzaam tot maximaal 40°C.

3. Laat de honing rustig smelten onder regelmatig roeren.

4. Niet koken of in de magnetron verwarmen, want dan kunnen waardevolle enzymen verloren gaan.

💡 Tip: Bewaar honing op kamertemperatuur om kristallisatie zoveel mogelijk te vertragen.

De tweede serie Buckfast-koninginnen rijpt in de broedstoof

Waarom De Bijensterfte In 2024–2025 Nog Steeds Oplopend Is: Niet Het Klimaat Alleen, Maar De Varroamijt

De cijfers liegen niet: bijensterfte blijft hoog

De winter van 2024–2025 heeft opnieuw z’n tol geëist onder de bijenvolken. Terwijl klimaatverandering en bestrijdingsmiddelen vaak als hoofdschuldigen worden genoemd, ligt de oorzaak in veel gevallen dichter bij huis: de varroamijt. En dan vooral de gebrekkige of niet-tijdige bestrijding ervan.

Klimaatverandering beïnvloedt de cyclus van het bijenvolk

Waar bijen vroeger eind oktober of begin november broedloos waren, zien we nu volken die in december nog steeds broed hebben. Dat is geen toeval – het veranderende klimaat zorgt ervoor dat het bijenseizoen verlengd wordt. Warmere nazomers en zachtere winters verstoren het natuurlijke ritme van het volk.

Dat is precies waarom het zo belangrijk is dat imkers mee veranderen. Want zonder broedpauze kun je middelen als oxaalzuur niet effectief inzetten. Klimaatverandering is dus niet de directe oorzaak van de sterfte, maar het vraagt wél om een andere aanpak van de imker.

Bestrijdingsmiddelen: vaak onterecht beschuldigd

In discussies over bijensterfte worden landbouwbestrijdingsmiddelen nog altijd vaak als boosdoener genoemd. Hoewel er situaties zijn waarin middelen lokaal invloed kunnen hebben, is het in veel gevallen een te makkelijke conclusie. De grootste sterfte zien we vaak bij volken die simpelweg te veel varroa hadden, te laat zijn behandeld, of waarbij niet op weerstand is geselecteerd. Dat ligt niet aan chemie in het veld, maar aan keuzes binnen de bijenstand.

Grote volken, grote verliezen – maar waarom?

Wat veel imkers dit jaar verbaasde: het waren opvallend vaak de grote volken die het niet haalden. En dat roept vragen op. Want hoe kan het dat juist de sterke volken het loodje leggen? Eén belangrijke verklaring: hoe groter het volk, hoe meer broed – en dus hoe meer kans voor varroamijten om zich te vermenigvuldigen.

Grote volken kunnen in het najaar flink doorgaan met broeden, waardoor de varroa zich ongemerkt blijft verspreiden. Tegelijkertijd is het lastiger om in te grijpen zonder het volk te verstoren. Vreemd genoeg wordt dit punt weinig belicht in onderzoek. Of komt dat omdat het niet past binnen het ‘veilige’ narratief van klimaat en pesticiden? Het zou goed zijn als deze link wél serieuzer wordt onderzocht, want de praktijk wijst iets anders uit dan de theorie.

Geen excuses: het ligt niet alleen aan het weer

Natuurlijk speelt het klimaat een rol. Maar om nu alle schuld bij de temperatuur of de landbouw te leggen, gaat voorbij aan de praktijk. De realiteit is dat veel imkers onvoldoende of verkeerd handelen. Er zijn nog steeds volken die sneuvelen door varroa – niet door kou of chemie.

Selectie werkt: VSH als toekomstbestendige oplossing

Gelukkig zijn er imkers die verder kijken dan de standaardaanpak. Door te selecteren op VSH (Varroa Sensitive Hygiene) blijven de volken gezond, zelfs zonder winterbehandeling. Wij hebben het afgelopen seizoen geen enkele wintersterfte gehad. Geen oxaalzuur verdampen, geen druppelen, geen verstoring van de volken.

En ook niet onbelangrijk: geen gasmasker meer nodig voor de imker. Dat is winst voor bij én mens.

De vinger wijst... naar onszelf

In tijden van sterfte is het makkelijk wijzen naar klimaat, bestrijdingsmiddelen of landbouw. Maar uiteindelijk begint het bij onszelf. Niet alles staat in de boekjes. Goede imkerij vraagt om observatie, aanpassing en handelen naar de omstandigheden waarin je bijen staan.

Wie z’n volken goed observeert, tijdig inspeelt op broedcycli en selecteert op weerstand, heeft geen overvolle sterftelijsten nodig.

Het Magische Werk van Onze Imkerij

Pittige Kleverige Surinaamse Kippenvleugels – een vleugel vol herinneringen