De Aziatische hoornaar (Vespa velutina), Is een invasieve soort die oorspronkelijk uit Zuidoost-Azië komt. De hoornaar is in de afgelopen jaren opgemerkt in verschillende delen van Europa. In Nederland is de aanwezigheid van de Aziatische hoornaar sinds 2017 bekend. Het is belangrijk om te begrijpen dat de aanwezigheid van de Aziatische hoornaar gevolgen kan hebben voor de lokale ecosystemen en biodiversiteit.
De Aziatische hoornaar staat erom bekend dat hij op honingbijen en andere insecten jaagt, Wat een bedreiging vormt voor bijenpopulaties en bestuiving. Ze kunnen bijenkasten aanvallen en honingbijen vangen om aan hun larven te voeren. Dit kan leiden tot aanzienlijke schade aan bijenvolken en negatieve effecten hebben op de bestuiving van planten.
De Aziatische hoornaar is over het algemeen niet agressief maar kunnen steken en gif in de ogen spuiten als ze zich bedreigd voelen of als hun nest wordt verstoord. Hun steken kunnen pijnlijk zijn en in sommige gevallen allergische reacties veroorzaken.
In Nederland zijn er maatregelen genomen om de verspreiding van de Aziatische hoornaar te monitoren en te beperken. Er zijn verschillende meldpunten waar mensen waarnemingen van de hoornaar kunnen doorgeven, zodat er actie ondernomen kan worden om de nesten te verwijderen. Daarnaast wordt er gewerkt aan het verhogen van het bewustzijn onder het publiek en worden imkers geïnformeerd over het herkennen van de Aziatische hoornaar en het beschermen van hun bijenvolken.
Als u een Aziatische hoornaar spot meld het direct: https://waarneming.nl/go/vespa-velutina/?
Het is belangrijk om alert te blijven en waarnemingen van de Aziatische hoornaar te melden bij de juiste autoriteiten. Door een gezamenlijke inspanning kunnen de impact en verspreiding van deze invasieve soort beperkt worden.
Boven: Europese Hoornaar, Onder:Aziatische hoornaar
Wat zijn de optische verschillen tussen Aziatische hoornaar en de Europese hoornaar?
De Aziatische hoornaar (Vespa velutina) en de Europese hoornaar (Vespa crabro) hebben enkele optische verschillen die kunnen helpen bij het identificeren van de twee soorten. Hier zijn enkele van de belangrijkste verschillen:
- Grootte: Over het algemeen is de Aziatische hoornaar kleiner dan de Europese hoornaar. De Aziatische hoornaar heeft meestal een lengte van ongeveer 2,5 centimeter, terwijl de Europese hoornaar vaak ongeveer 3,5 centimeter lang is.
- Kleurpatroon: Beide hoornaars hebben een geel-zwart kleurpatroon op hun lichaam, maar de patronen verschillen enigszins. De Aziatische hoornaar heeft een geheel zwarte kop met een gele gezichtsband en gele antennes. De Europese hoornaar heeft daarentegen een oranjebruine kop met een geel gezicht en gele antennes.
- Poten: De poten van de Aziatische hoornaar zijn meestal geeloranje van kleur, terwijl de poten van de Europese hoornaar een donkerbruine tot zwartachtige kleur hebben. De poten van de Aziatische hoornaar hebben doorgaans minder beharing dan die van de Europese hoornaar. De poten van de Europese hoornaar kunnen opvallend harig zijn, vooral op de dijen.
- Voelsprieten (Tarsen): De voelsprieten bij de Aziatische hoornaar is vaak donker gekleurd, terwijl het bij de Europese hoornaar meestal lichter van kleur is.
- Achterlijf: Het achterlijf of abdomen van de hoornaars kan ook verschillen in kleur en patroon. De Aziatische hoornaar heeft een geheel zwart achterlijf met een enkele gele band in het midden. De Europese hoornaar heeft daarentegen een zwart achterlijf met een opvallend patroon van gele dwarsstrepen.
- Vleugels: De vleugels van de Aziatische hoornaar zijn relatief donker en hebben een bruine tint, terwijl de vleugels van de Europese hoornaar meer oranjebruin van kleur zijn.
Het is belangrijk op te merken dat deze kenmerken enigszins kunnen variëren binnen individuele exemplaren van elke soort en dat het altijd het beste is om meerdere kenmerken te overwegen bij het identificeren van hoornaars. Als je echter twijfelt, is het raadzaam om contact op te nemen met een deskundige of een lokale instantie die zich bezighoudt met insectenbestrijding voor een definitieve identificatie.
Beschermende kleding
Een imkerpak biedt over het algemeen goede bescherming tegen bijensteken, maar het biedt niet voldoende bescherming tegen de Aziatische hoornaar (Vespa velutina). Hoornaars hebben een grotere angels en kunnen door sommige imkerkleding heen steken.
De Aziatische hoornaar heeft een agressieve verdedigingsreactie en kan herhaaldelijk steken toedienen. Het is bekend dat ze in staat zijn om door dunne stoffen zoals katoen en andere imkerkleding heen te steken.
Als je van plan bent om met Aziatische hoornaars om te gaan, zoals het verwijderen van nesten, is het raadzaam om aanvullende beschermingsmiddelen te gebruiken die specifiek zijn ontworpen om tegen hoornaarsteken te beschermen. Dit omvat gespecialiseerde hoornaarpakken met dikker materiaal, handschoenen en gezichtsbescherming die fijnmazig genoeg is om te voorkomen dat hoornaars erdoorheen kunnen steken.
Het is ook belangrijk om te benadrukken dat het vangen of behandelen van Aziatische hoornaars het beste kan worden overgelaten aan professionals en lokale instanties voor insectenbestrijding. Zij hebben de ervaring, kennis en juiste uitrusting om op een veilige en effectieve manier met Aziatische hoornaars om te gaan.
Gevaar voor imkerij, fruitteelt en biodiversiteit
De hoornaar heeft het onder andere voorzien op bijen. Dit is geen goed nieuws voor imkers. In tegenstelling tot wat beweerd wordt, is deze Aziatische soort weliswaar een hinderlijke bedreiging voor honingbijen, maar niet een indringer die hele volken uitroeit. We zullen ze echter steeds vaker bij onze bijenkasten zien jagen. De hoornaar speurt naar plekken waar veel insectenactiviteit is, en een of meerdere honingbijvolken op een bijenstand zijn daarbij favoriete doelwitten.
De Aziatische hoornaar vormt ook een bedreiging voor de fruitteelt. Naast het feit dat er minder bestuivers zijn om gewassen te bestuiven, vreet de Aziatische hoornaar ook aan de vruchten. Dit leidt tot onverkoopbaar fruit voor de telers.
Ten slotte vormt de Aziatische hoornaar een bedreiging voor de algehele biodiversiteit. Een volwassen nest kan tot wel 11 kilo insecten eten gedurende een levenscyclus (ongeveer 38% honingbijen, 30% vliegen, 20% sociale wespen en diverse andere soorten, afhankelijk van de locatie).
Is een steek van een Aziatische hoornaar gevaarlijk?
In principe is een steek van een Aziatische hoornaar niet gevaarlijk, tenzij je allergisch bent. Neem bij allergie direct contact op met een arts. De kans dat een Aziatische hoornaar je steekt, is klein. In tegenstelling tot de ‘gewone’ wesp – Vespula Germanica – vliegt de Aziatische hoornaar doorgaans niet op menselijk voedsel af.
Een steek van de Aziatische hoornaar is pijnlijker dan een steek van een gewone wesp. Het wordt sterk afgeraden om een nest te benaderen. De Aziatische hoornaar kan zeer agressief reageren wanneer je een nest nadert.
Levenscyclus van de Aziatische hoornaar
De levenscyclus van Aziatische hoornaars verloopt als volgt:
(1)Alleen bevruchte koninginnen overwinteren
(2). In het voorjaar beginnen ze met het maken van een klein voorjaarsnest op een beschutte plek en leggen ze eitjes
(3). Vervolgens komen de eerste werksters uit, die de koningin helpen bij het verder bouwen van het nest en het verzorgen van de larven, waardoor het nest sneller groeit
(4). Wanneer het nest te klein wordt, verhuizen de hoornaars naar een zomernest dat meestal hoog in een boom te vinden is
(5,6,7). De nesten worden groter (een nest kan een grote bereiken van een skippybal) en hebben een grotere voedselbehoefte, vooral honingbijen en sociale wespen staan op het menu
(8). Rond oktober vliegen de nieuwe koninginnen en mannetjes uit om te paren
(9). Daarna sterft het nest uit en zoeken de koninginnen een plek om te overwinteren. Dit kan in de buurt van het oude nest zijn, maar ook honderd kilometer verderop.
Anses, het Europees referentie laboratorium voor honingbijen en het Museum National d’Histoire Naturelle heeft een flyer samengesteld om Vespa velutina gemakkelijk te herkennen. Op verzoek van Anses heeft bijen@wur deze flyer vertaald naar het Nederlands.
Bekijk hier het informatieblad van Anses.
Ook Stichting EIS heeft informatie samengesteld voor soortenherkenning. Deze vind je hier.
Aziatische hoornaar gezien? Meld het!
Het streven is de opmars van de Aziatische hoornaar zoveel mogelijk te beteugelen. Daarvoor is het van groot belang om waarnemingen te melden en de nesten op te sporen, voordat de nieuwe koninginnen uitvliegen. Vind hier informatie over het meldpunt hoornaar.
Reactie plaatsen
Reacties
Ik ben blij met deze informatie, dank je wel hier voor.